Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі-бұл денсаулық сақтау саласындағы мүдделерді әлеуметтік қорғаудың мемлекеттік жүйесі

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі-бұл денсаулық сақтау саласындағы мүдделерді әлеуметтік қорғаудың мемлекеттік жүйесі.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) Қазақстанның барлық сақтандырылған азаматтарына жынысына, жасына, әлеуметтік мәртебесіне, тұратын жеріне және табысына қарамастан, әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының қаражаты есебінен медициналық және дәрілік көмекке тең қол жеткізуге кепілдік береді.

"Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" заң 2015 жылғы 16 қарашада қабылданды. Заңнамаға сәйкес 2020 жылдың 1 қаңтарына дейін МӘМС үшін аударымдарды тек жұмыс берушілер өз қызметкерлері үшін қызметкердің табыстарынан 1,5% мөлшерінде жүргізеді. Бұл ретте жұмыс берушілер қызметкердің есептеу үшін қабылданатын табыстары ЕТЖ-ның 10 еселенген мөлшерінен аспауы тиіс екенін ескеруі қажет. 2020 жылдан бастап барлық қалған санаттар жарналарды төлей бастайды.

МӘМС НЕГІЗГІ МАҚСАТТАРЫ:

1. Өз денсаулығын нығайту және халықтың денсаулығын сақтау ауыртпалығын бөлу жолымен қоғамдық ынтымақтастыққа қол жеткізу.

2. Сыртқы факторларға және шығындардың өсуіне, сондай-ақ жүйенің ашықтығы мен әділдігін құру есебінен жүйенің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету.

3. Жүйенің жоғары құзыреті мен бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, қызметтердің қол жетімділігінің, толықтығы мен сапасының түпкілікті нәтижелеріне қол жеткізу арқылы жүйенің тиімділігін арттыру

 

МӘМС қағидаттарға негізделеді:

1) Қазақстан Республикасының Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы заңнамасын сақтау және орындау;

2) аударымдарды және (немесе) жарналарды төлеу міндеттілігі;

3) мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың ортақ жауапкершілігі;

4) көрсетілетін медициналық көмектің қолжетімділігі мен сапасы;

5) Қор активтерін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсетуге ғана пайдалану;

6) Қор қызметінің жариялылығы.

Медициналық сақтандыру жүйесінің өзі азамат және оның жұмыс берушісі және көп жағдайда мемлекет болып табылатын барлық төлеушілер үшін бірдей сенімді және тиімді. Барлық үш тарап денсаулық үшін ортақ жауапкершілікте болады, бұл ретте әрбір адам қажеттіліктер бойынша медициналық көмек ала отырып, мүмкіндіктері бойынша төлейді. МӘМС-дың аса маңызды ерекшелігі- бұл мемлекет әлеуметтік жағынан осал халықтың үлкен тобын өз қамқорлығына алған және олар үшін жарналарды өзі төлейтін әлеуметтік жағдай. Бұл ретте медициналық сақтандырудың барлық қатысушылары медициналық қызметтің бірыңғай сақтандыру пакетіне тең қол жеткізе алады.

2020 жылдан бастап қазақстандықтар медициналық қызметтерді екі пакет бойынша ала алады: ТМККК және МӘМС.

1. Медициналық көмектің кепілді көлемінде не бар? Жедел медициналық араласуға, соның ішінде жедел жәрдем, санитарлық авиация, бірқатар созылмалы аурулар динамикасын бақылау, шұғыл көрсеткіштер бойынша стационарды алмастыратын көмекке қатысты. Сондай-ақ, барлық қазақстандықтар сақтандыру жүйесіндегі мәртебесіне қарамастан емханаға жүгіне алады, стационарда шұғыл емделе алады, сондай-ақ әлеуметтік маңызы бар аурулар кезінде қажетті медициналық қызметтердің толық тізімін ала алады. Медициналық оңалту-тек туберкулезбен ауыратын науқастар үшін, ал паллиативтік көмек-қажет болған барлық адамдарға. Барлық осы медициналық қызметтер барлық азаматтарға бюджет қаражаты есебінен тегін көрсетіледі. Сондықтан бұл стандарт кепілді деп аталады.

2. Екінші деңгей- медициналық көмекті әлеуметтік медициналық сақтандыру аясында алуға болатын МӘМС пакеті. Сақтандыру пакетіне қымбат тұратын операциялар мен медициналық қызметтер, салалық  мамандардың қабылдауы, сондай-ақ өмір сүру сапасын арттыруға арналған қызметтер кіреді. МӘМС әрдайым оңай алуға болмайтын қызметтерді қамтиды: МРТ, компьютерлік томография, ПТР-талдау. Сондай-ақ стационарды алмастыратын көмек, тегін емделу тізбесіне кірмейтін ауруларда жоспарлы стационарлық көмек көрсетілетін болады. Осы екі пакеттің арасындағы айырмашылық мынада: ТМККК-бұл ешкім төлеуге тиіс емес қызметтердің нақты тізбесі. Оған шұғыл және кезек күттірмейтін жағдайларда көмек көрсету және бүкіл қоғам үшін маңызды ауруларды бақылау кіреді. МӘМС-бұл әрбір сақтандырылған адамның өмір сүру сапасын және қазақстандықтардың болашақ ұрпағының денсаулығын жақсартуға бағытталған медициналық көмектің қосымша тізбесі. Кепілдік пакеттің сақтандыру жүйесіндегі мәртебесіне қарамастан, тұрақты тұратын шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға, ал МӘМС – жарналарды немесе аударымдарды төлеген немесе немесе кімге төленген адамдарға қол жетімді екендігін тағы да атап өту керек. Сарапшылардың болжамы бойынша, ЕТЖ көлемі 2020 жылы 42 500 теңгені құрайды. Бұл көрсеткішті ескеру маңызды, өйткені МӘМС үшін төлем бойынша лимит бар – ол 10 ЕТЖ құрайды. Яғни, егер Сіздің кіріс асатын болса, бұл көрсеткішті есептеуге болады бәрібір өтілі 10 АЕК. Келесі сандар:

- қызметкер үшін жұмыс беруші аударымының ең жоғары сомасы - айына 8 500 теңге (егер қызметкердің бір айдағы табысы 425 000 теңге және одан жоғары болса); - қызметкер үшін жарнасының ең жоғары сомасы (жалақыдан) - айына 4 250 теңге (егер бір айдағы табысы 425 000 теңге және одан жоғары болса); - ЖК ай сайынғы жарнасы - 2 975 теңге (бекітілген - 5 пайыз 1 АЕК); - ай сайынғы жарна дербес төлеуші - 2 125 теңге (да тіркелген – 5 пайыз 1 АЕК).

МӘМС жүйесін енгізу неге қажет? Денсаулық сақтау шығындарының бір бөлігін сақтандырумен жабу үшін. Бүгінде медицинаға кететін шығынның 40 пайызы-тұрғындар өз қалтасынан төлейді.  Дәрі-дәрмек сатып алу, мамандарға бару. Кейде мұндай шығындар отбасылық бюджеттің едәуір бөлігін жейді. Сондықтан МӘМС ең алдымен ақша туралы ойлау қиын болған жағдайда үнемдеуге мүмкіндік береді.

 

Ұ.Б.Ерғалиева

№7 қалалық емханасының Күндізгі стационар бөлімінің меңгерушісі