Қазақстанда міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы

Денсаулық- бұл барлық адамдар үшін ең үлкен құндылық.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру Қазақстанда ең басты енгізулердің бірі болды. Егер бұрын медициналық сақтандыру көптеген жылдар бойы ерікті түрде әрекет еткен болса, онда Қазақстанда міндетті медициналық сақтандыруды енгізу орасан зор өзгерістерді алып келеді.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) - әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтері есебінен медициналық қызметтердің тұтынушыларына медициналық көмек көрсету жөніндегі құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық шаралар кешені. МӘМС жөніндегі ережелерді реттейтін негізгі нормативтік-құқықтық актілер: 2015 жылғы 16 қарашадағы № 405-V "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" ҚР Заңы (2017 жылғы 30 маусымдағы № 81-VI Заңымен енгізілген өзгерістерді ескере отырып).

2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда медициналық қызметтер 2 пакетке бөлінеді:

1. ТМККК пакеті (тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі). Базалық пакет-бұл елдің барлық азаматтары мен оралмандар үшін мемлекет ТЕГІН ұсынатын медициналық қызметтердің ең төменгі пакеті.

Сонымен, Заңға сәйкес, мемлекет базалық пакет шеңберінде келесі медициналық қызметтерге тегін кепілдік береді:

• айналасындағыларға қауіп төндіретін әлеуметтік маңызды аурулар мен аурулар (туберкулез, психикалық аурулар және т.б. тізбесі айқындалған) кезінде медициналық көмек;

• тасымалдау (оның ішінде санавиация);

• жедел шұғыл көмек;

• профилактикалық егулер.

Сондай-ақ, базалық пакетке амбулаториялық-дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілген амбулаториялық-емханалық көмек (тек өзін-өзі өнімсіз жұмыспен қамтыған халық үшін) кіретін болады.

 

2. МӘМС пакеті (міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру) - бұл тегін базалық пакетке кірмейтін және енді МӘМС қорына мемлекеттің, жұмыс берушілер мен қызметкерлердің міндетті сақтандыру жарналары есебінен қаржыландырылатын медициналық қызметтер. Оны МӘМС қатысушылары болып табылатын тұлғалар (сақтандырылған азаматтар) ала алады.

Оған кіреді:

• амбулаториялық-клиникалық көмек (мамандарды қабылдау және емханаларда емдеу, диагностикалық, манипуляциялық қызметтер және зертханалық зерттеулер);

• стационарда емдеу және күндізгі стационарда болу (әлеуметтік маңызды аурулардан басқа)

• мейірбикелік күтім (тұрақты күтімді қажет ететін науқастар үшін немесе ауырған аурудан кейін қарау);

• оңалту және қалпына келтіру емі;

• жоғары технологиялық медициналық қызметтер;

• паллиативтік көмек (аурудың симптоматикасының ауырлығын азайту немесе оның ағымын баяулату арқылы науқастың азап шегуінің алдын алу/жеңілдету мақсатында медициналық көмек көрсету). ҚР-да міндетті медициналық сақтандыру туралы заң халықтың әлеуметтік қорғалмаған санаттарын қорғауды көздейді. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап мемлекет 28-бапқа (4-т.) сәйкес жататын, келесі санаттағы азаматтар үшін Қорға жарналар төлей бастайды:

• балалар;

• интернаттардың тәрбиеленушілері мен оқушылары;

• "Алтын алқа", "Күміс алқа"-мен марапатталған, сондай-ақ "Мать-героиня" атағы немесе І және ІІ дәрежелі «Материнская слава» ордені бар көп балалы аналар;

• ҰОС қатысушылары мен мүгедектері;

• мүгедектер;

• зейнеткерлер;

• жұмыссыздар (еңбек биржасында ресми тіркелген);

• орта, техникалық және кәсіптік, жоғары білім беру және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында оқитын күндізгі оқу бөлімінің студенттері;

• бала тууға, жаңа туған нәрестені асырап алуға, 3 жасқа дейінгі баланы күтуге байланысты демалыста жүрген адамдар;

• жұмыс істемейтін жүкті әйелдер;

• 3 жасқа толғанға дейін баланы іс жүзінде тәрбиелеп отырған жұмыс істемейтін тұлғалар;

• 18 жасқа дейінгі мүгедек баланы күтетін жұмыс істемейтін адамдар;

• жұмыс істемейтін оралмандар;

• әскери қызметшілер;

• құқық қорғау және арнайы мемлекеттік органдардың қызметкерлері;

• сот үкімі бойынша жазасын өтеп жүрген адамдар (қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерден басқа) және тергеу изоляторлары мен уақытша ұстау изоляторларында ұсталатын адамдар.

МӘМС НЕ БЕРЕДІ?

Бүгінгі күні Қазақстанда медициналық сақтандыру өмір шындығы болды. Заңға қол қойылып, күшіне енді. ҚР-да қабылданған барлық жаңа сияқты, медициналық сақтандыру көптеген мәселелер мен үрей туғызып, алаңдатады. Бізге МӘМС не береді?

1. Сапалы медициналық көмектің таңдау құқығы және қол жетімділігі

Сақтандыру жарнасын төлей отырып, біз кез келген медициналық мекемеден, басқа қалада жеке клиника немесе сіз барлық уақытта қызмет көрсеткен мемлекеттік емхана болсын медициналық көмекке жүгіну мүмкіндігін аламыз. Барлық қызмет түрлері: дәрігер қабылдауы, тексеруі және тіпті операцияға-Сіз үшін әлеуметтік медициналық сақтандыру қорынан төленеді. Егер қазір, мысалы, жоғары технологиялы медициналық көмекті әр адам ала алмаса, онда МӘМС әрбір сақтандырылған қазақстандыққа осындай мүмкіндік береді.

2. Медициналық қызметтердің сапасын арттыру

Тіпті барлық медициналық мекемелер оларға медициналық көмек көрсетуге мүдделі болады – өйткені енді олар осы үшін қордан ақша алатын болады.  Ал пациенттердің келуі клиника көрсететін қызметтердің сапасына тікелей байланысты болады. Оған қоса, барлық медициналық сақтандыру денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруды жақсартуға мүмкіндік береді, бұл да медициналық қызметтердің сапалы деңгейін және олардың қолжетімділігін арттыруға әкеледі.

3. Электрондық деректер қоры

Әрбір қазақстандық-МӘМС қатысушысында электронды жеке кабинет пайда болады, онда оның барлық "ауру тарихы" зерттеу нәтижелері мен мамандардың қорытындылары сақталады. Медициналық көмекке жүгінсек, енді өзімен бірге қағаздар мен құжаттарды алып жүру қажет емес-  бір ғана жеке куәлік жеткілікті болады (сәйкестендіру ЖСН бойынша жүргізілетін болады).

4. Бақылау және қорғау

Қордың функцияларына МӘМС бағдарламасына енгізілетін медициналық мекемелерді мұқият іріктеу жатады. Сонымен қатар, Қор пациенттердің құқықтарын қорғауға кепілдік береді, егер олар оларға көрсетілген медициналық қызметтердің сапасына риза болмаса.

5. Тегін дәрі-дәрмектерге қолжетімділік

Бағдарламаның қатысушысы болып табылатын, кез келген дәріханада заңнамада белгіленген аурулар түрлері бойынша дәрілердің толық тізбесіне толық қол жеткізуге болады.

Міндетті медициналық сақтандыру жүйесі Қазақстанға уақыт өте келе алға жылжуға, сондай-ақ сақтандыру нарығының одан әрі дамуын ынталандыруға көмектеседі.  Өйткені, әлемнің дамыған елдерінде медициналық сақтандыру қолданылып, өмірдің негізгі бөлігі болып табылатыны ешкімге құпия емес.

Емделушілерді қолдау және

ішкі аудит қызметінің басшысы

Ғ.М.Нұрғалиев